2023, Türkiye’de seçim yılı olacak. Olağan kurallarda 18 Haziran’da yapılması gereken seçimlerin öne çekilmesi planlanıyor. Bu kapsamda hem Cumhurbaşkanlığı hem de TBMM seçimleri yapılacak. Lakin bu seçimlere ait gözler, sandıktan evvel mahkeme salonlarına çevrilmiş durumda.
2023 yılında karara çıkması beklenen üç dava, hem Cumhurbaşkanlığı seçimini hem de TBMM’deki sandalye dağılımını doğrudan etkileyecek.
HDP kapatma davası ne basamakta?
Bunlardan birincisini HDP kapatma davası oluşturuyor.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Haziran 2021 yılında HDP hakkında temelli kapatılması talebiyle iddianame hazırlamıştı. 843 sayfalık iddianamede, partinin temelli kapatılması ve hazine yardımlarından büsbütün mahrum bırakılması istenmişti. Selahattin Demirtaş’ın ortasında bulunduğu 451 partili hakkında ise siyasi yasak talep ediliyor. Dava Anayasa Mahkemesi’nde bugüne kadar evrak üzerinden görüşüldü.
Ancak 5 Ocak Perşembe günü kritik bir talep görüşülecek.
Anayasa Mahkemesi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin’in “HDP’nin PKK ile organik bağının dava sürecinde de devam ettiği” argümanıyla Hazine yardımı bulunan hesaplarına acilen bloke konulmasını talebini 5 Ocak’ta görüşecek. Bu bahiste Yargıtay Başsavcılığı’nın yeni göndereceği “deliller” belirleyici olacak. Bu talep kabul edilirse HDP, 2023 seçimleri için Hazine’den alacağı 539 milyon TL yardımı kullanamayacak.
10 Ocak’ta kelamlı beyan
Kapatma davasına ait birinci açık duruşma Anayasa Mahkemesi Şanlı Divan Salonu’nda 10 Ocak günü yapılacak. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, bu tarihte davanın temeline ait kelamlı beyanlarda bulunacak.
Bekir Şahin’in beyanlarına karşı HDP’nin kelamlı savunma yapması için bir ay müddet verilecek. AYM, talep halinde bu bir aylık süreyi uzatabilecek. Müddetin sonunda AYM Lideri’nin belirleyeceği bir günde açılacak duruşmada HDP yöneticileri suçlamalara karşı savunma yapacak. Fakat 13 Şubat’ta AYM Başkanı Zühtü Arslan’ın başkanlıktaki misyon mühleti doluyor. Bu nedenle yeni başkanlık seçimi yapılacak. Zühtü Arslan’ın aday olmaması yahut tekrar seçilememesi durumunda yeni lider, kapatma davası sürecini yönetecek.
Sözlü beyanlardan sonra AYM Başraportörü, davaya ait temel hakkındaki raporunu hazırlayacak. Bu rapor AYM üyelerine dağıtılacak. Anayasa Mahkemesi Başkanı, raporun dağıtılmasından sonra muhakkak bir gün tespit ederek, kapatma davasının temelden görüşme etabını başlatacak. Bu görüşme sonunda kapatma kararı çıkıp çıkmayacağı muhakkak olacak. Kapatma kararı alınabilmesi için 3’te 2 oy çoğunluğu aranacak.
Kapatma kararı seçimleri nasıl etkileyecek?
Kapatma kararı, seçime girecek partilerin belirlenmesi ve milletvekili aday listelerinin katılaştığı bir devirde çıkarsa HDP seçimlerde saf dışı kalacak. Bu durumda parti seçime giremeyecek. Lakin HDP’nin mümkün bir kapatma kararına karşı, ittifak yaptığı bileşenlerinden bir partiyi desteklemesi bekleniyor.
Ancak seçimlerin akabinde kapatma kararı çıkarsa, seçilen milletvekilleri bağımsız olarak vazifesine devam edecek. Fakat içlerinde siyasi yasak kararı verilen olursa bunlar milletvekilliğini sürdürecek ama beş yıl boyunca hiçbir siyasi partiye üye olamayacak.
Kobani davası hızlandı
HDP kapatma davasına paralel olarak Ankara’da açılan Kobani olayları davası sürüyor.
Selahattin Demirtaş’ın tutuklu bulunduğu dava Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülüyor. Geçen yılın sonunda yapılan duruşmada, mahkeme HDP’nin eski eş genel liderleri Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın ortasında bulunduğu beş sanığın savunması tamamlanmadan, evrakın temel hakkındaki mütalaa için savcıya gönderilmesine karar verdi. Duruşmalar 7, 8, 9 Şubat tarihlerinde yapılmak üzere ertelendi. Bu duruşmada savcının mütalaasını açıklaması bekleniyor. Bu basamaktan sonra 108 sanık ve avukatları, mütalaaya karşı temel hakkında savunmalarını yapacak. Bu davadaki sürecin de seçim öncesinde bitmesi bekleniyor.
Davada ceza alanlar, karar katılaşmadığı için siyasi yasaklı olmayacak. Lakin milletvekili seçilenlerin, karar daha sonra katılaştığında milletvekilliği düşecek. Bu nedenle Kobani davasının sonuçları, 2023 seçimleri sonrasına tesir edecek ve milletvekili dağılımı etkileyecek.
Ekrem İmamoğlu’nun cezası katılaşacak mi?
2023 seçimlerinin muhtemel Cumhurbaşkanı aday adayları ortasında ismi geçen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun kaderi de yargıya bağlı.
İstanbul Anadolu 7. Asliye Ceza Mahkemesi, İmamoğlu’na Yüksek Seçim Kurulu (YSK) üyelerine “ahmak” dediği gerekçesiyle 2 yıl 7 ay 15 gün mahpus cezası vermişti. Fakat cezada rastgele bir güzel hal indirimi yapılmadı. Kararda, İmamoğlu’na siyasi yasak manası taşıyan Türk Ceza Kanunu’nun 53. hususu de uygulandı. Ancak kararın hayata geçmesi için mahkûmiyetin İstinaf ve Yargıtay evrelerinden geçmesigerekiyor.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 23. Ceza Dairesi’nin kararı onamasından sonra belge Yargıtay 4. Ceza Dairesi’ne gidecek. Olağan kurallarda evrakın temyiz kademesinin tamamlanmasının en az 2 yıl alması gerekiyor. Lakin seçim öncesinde sürecin süratli yürütülmesi halinde ceza onanırsa İmamoğlu siyasi yasaklı hale gelecek. Bu durumda Cumhurbaşkanı adayı olamayacak ve tıpkı zamanda 2024’teki yerel seçimlerinde de adaylık yolu kapanacak. Mevcut belediye başkanlığı ise onama kararıyla birlikte düşecek.
İçişleri Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik yürüttüğü “terör” soruşturması sonucunda hazırladığı rapor, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na verilmişti. İmamoğlu hakkında bu kapsamda “görev” yahut “terör” kabahati savıyla bir soruşturma başlatılırsa İçişleri’nin İmamoğlu’nu misyondan alma yetkisi doğuyor. Lakin bu durum Cumhurbaşkanı adaylığına pürüz değil.