Milattan evvel 3 binin ortalarında yerleşimin başladığı ve Urartu Krallığı tarafından surlarla çevrilen Harput Kalesi’nin batı surlarında iki burç ortasında kalan bölgenin, 3 yıl süren hafriyat çalışmaları sonucu elde edilen buluntulardan, 1000 yıllık “sanayi sitesi” olduğu tespit edildi.
Alanın yüzde 50’lik kısmında tamamlanan hafriyat çalışmalarında, demir atölyeleri, maden eritme ocakları, cüruf, ok ve mızrak ucu, çivi, nal, mutfak eşyası üzere metal materyaller bulundu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Elazığ Valiliği ile Fırat Üniversitesi’nin dayanağıyla yürütülen hafriyat çalışmalarıyla, demir eser üretim bölgesinin bir kısmının onarımı tamamlanarak burası turizme hazır hale getirildi.
Kasa kasa demir cürufları ile metal külçeler çıktı
Harput Kalesi Hafriyat Lideri Prof. Dr. İsmail Aytaç, alanda kazıların birinci olarak 2014’te yapıldığını, daha sonra verilen uzun ortanın akabinde 2021’de tekrar başladığını söyledi.
Kazılar sonucu buranın demir atölyeleri, maden eritme ocakları ve depo alanlarından oluşan kompleks bir alan olduğunu tespit ettiklerini anlatan Aytaç, “Harput Kalesi’nin batı surlarının iki burç ortasındaki kısmının en az 1000 yıllık vaktin sanayi sitesi bölgesi olduğunu anladık” dedi.
Toplam 3 yıldır yapılan hafriyatlarda demir atölyeleri, çok sayıda metal üretim tandırı ve kalıplar bulduklarını, kasa kasa demir cürufları ile metal külçeler çıktığını, mızrak ve ok ucu örnekleri elde ettiklerini bildiren Aytaç, stratejik olarak kalede bilhassa silah üretiminin bu bölgede yapıldığını belirtti.
Aytaç, “Barış vaktinde da çeşitli mutfak, mobilya aksamından, nal, çivi üzere aklımıza gelebilecek her türlü süs eşyası da dahil olmak üzere bu atölyelerde üretim yapıldığını düşünüyoruz. Kalelerde bu tıp stratejik eserler bilhassa savaş vaktinde çok kıymet taşıyordu ve bu cins üretimlerin yapıldığı bir alanı ortaya çıkardık” diye konuştu.
“Cephaneliğin de buraya yakın bir alanda olduğunu kestirim ediyoruz”
Tarihi açıdan çok kıymetli bir alanı turizme kazandırdıklarını aktaran Aytaç, “Şu anda Türkiye’de 1000 yıllık geçmişe sahip sanayi mirası alanı olarak ziyarete açık olan bir yer yok, hasebiyle Harput Kalesi’nde sanayi mirası açısından kıymetli bir turizm alanı elde edildi” dedi.
Aytaç, elde edilen bulguların, sanayi sitesinin Bizans, Artuklu, Selçuklu, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular ve Osmanlı periyotlarında faal kullanıldığını gösterdiğini kaydetti.
Kazılarda bulunan savaş gereçlerinin alanda bir cephaneliğin olduğuna işaret ettiğini vurgulayan Aytaç, “Cephaneliğin de buraya yakın bir alanda olduğunu varsayım ediyoruz. Şimdilik cephaneliği tespit edemedik ancak bulunduğumuz alanın kazılmayan bir yerinden çıkacağını iddia ediyoruz” tabirlerini kullandı.