Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’nin Türkiye Petrolleri Anonim İştiraki (TPAO)’na lisans verdiği 12. parselde yer alan Afrodit gaz alanının işletilmesi için ABD’li güç devi Chevron ile muahede imzaladı.
Aydınlık’ın Cyprus Mail’den aktardığı habere nazaran, Rum İdaresi; Afrodit alanındaki gaz keşfinden 14 yıl sonra, “sessiz sedasız” ABD’li güç devi Chevron ile rezervin işletilmesi konusunda mutabakata vardı. 14 Şubat Cuma günü Chevron yöneticileri ile ortak bir açıklama yapan Güney Kıbrıs Enerji Bakanlığı, söz konusu sahadan çıkan gazın Mısır tesislerine gönderilmesinin planlandığını açıkladı.
Anlaşma kapsamında hem Afrodit alanında bir Yüzer Üretim Platformu (FPU) kurulması hem de Mısır’a gaz ihracatı için bir denizaltı boru sınırı inşa edilmesi bekleniyor. Bu çizginin Mısır’daki İkdu sıvılaştırılmış doğal gaz terminaline bağlanması planlanıyor.
RUMLAR KAHİRE’DE
Rumlar, Doğu Akdeniz’den çıkarılan gazın sıvılaştırılması için bugün de Mısır’a gidiyor. Mutabakat için Rum İdaresi Başkanı Nikos Hristodulidis ve Enerji Bakanı Yorgos Papanastasiu’nun bugün Kahire’de olacağı bildirildi. Hristodulidis, evvelki gün fevkalâde halde Bakanlar Şurasını toplayarak imza yetkisi almıştı. Daha sonra bir açıklama yapan Rum Önder, pazartesi günü Mısır idaresi ile iki doğal gaz mutabakatı imzalayacaklarını duyurmuştu. “İlk mutabakat Kıbrıs Cumhuriyeti, Mısır, Eni ve Total’i; ikinci muahede Kıbrıs Cumhuriyeti, Mısır, Chevron, Shell ve NewMed’i kapsıyor.” diyen Hristodulidis, “Bunlar Kıbrıs Cumhuriyeti’ndeki rezervlerden elde edilen doğal gazın ticarileştirilmesine yönelik birinci mutabakatlardır.” sözlerini kullanmıştı.
Rum basını, Kahire ile yapılacak mutabakatın 12. parseldeki Afrodit alanının yanında 6. parseldeki Kronos alanını da kapsayacağını bildirdi.
KKTC YOK SAYILIYOR
6 ve 12 numaralı parsellerde yapılan faaliyetler KKTC’nin ada üzerindeki eşit haklarını yok sayarken, TPAO’nun ruhsat alanları ile de kesişiyor. Daha evvel 12. parselde yapılan çalışmalarla ilgili KKTC Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu tabirler kullanılmıştı
“Rum tarafı, tek taraflı ilan ettiği kelamda münhasır ekonomik bölgesinin 12 numaralı parselinde sondaj hazırlıklarına ait faaliyet yapmak üzere bir NAVTEX yayınlamıştır. Kelam konusu alan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti adına Bakanlar Kurulu tarafından petrol ve doğal gaz arama faaliyetleri gerçekleştirmesi için Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na ruhsatlandırılan alanla çakışmaktadır.
Kıbrıs Türk halkı, Kıbrıs Adası’nın ortak sahibidir. Ada üzerinde ve etrafındaki tüm doğal kaynaklarda eşit hakkı bulunmaktadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olarak bahsin diyalog ve işbirliği yoluyla çözülmesini tercih ettiğimizi her fırsatta lisana getirerek; 2011, 2012 ve 2019 yıllarında ve son olarak 1 Temmuz 2022 tarihinde bölgedeki hidrokarbonlarla ilgili Rum tarafına kapsamlı teklifler sunduk. Fakat Rum İdaresi, Kıbrıs Türk halkının müktesep haklarını gasp etmek değerine faaliyetlerine devam ederek adadaki statükodan yarar sağlamakta ısrar etmektedir.”
KKTC’NİN HAK VE MENFAATLERİ İHLAL EDLİYOR
GKRY tarafından ilan edilen kelamda parsellerden; Kıbrıs’ın güneybatı açıklarındaki 1, 4, 5, 6, 7 numaralı parsellerin Türk kıta sahanlığı ile; 2, 3, 8, 9, 12 ve 13 numaralı parsellerin de KKTC’nin hak sav ettiği alanlarla çakıştığı görülüyor. GKRY, bu alanlarda Türkiye ve KKTC’ye ilişkin hak ve menfaatleri ihlal ediyor.
Diğer yandan 12. parseldeki Afrodit gaz alanı da İsrail’in Yishua gaz alanı ile kesişiyor. Daha evvel bu alandan hisse isteyen İsrailliler, “bir tahlil muahedesine varılana kadar” bölgede sondaj yapılmamasını istemiş, hatta bu bahiste tüm güç şirketlerine birer mektup göndermişti.
Amiral Cihat Yaycı’nın hesaplamalarına nazaran İsrail, Lübnan ve Suriye, GKRY yerine KKTC ile mutabakat yaparsa 1,87 kat daha fazla deniz yetki alanına sahip olabiliyor.