Son bir yılda çabucak hemen tüm eserlerde fiyat artışları yüzde 100’ü aşarken, bunlar ortasında en dikkat cazip olanlardan biri de ambalajlı su eserleri olarak öne çıktı. Geçmiş yıllarda 6 ayda bir yapılan fiyat değişikliği sıklığının neredeyse her ay gerçekleşmesi ve damacana su fiyatının 50 TL hududuna dayanması tüketicileri farklı arayışlara yöneltti.
Ekonomi gazetesinden Yener Karadeniz’e konuşan Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) Lideri Hüseyin Karamehmetoğlu, “Dönüşümsüz ambalajlardan (PET, cam), bir ölçü damacanaya bir ölçü da şebeke sularına dönüş oldu” dedi.
Karamehmetoğlu, suyu meydana getiren maliyet kalemlerine de dikkat çekerek, “Ambalajlı su eserlerinin neredeyse yüzde 90-96’sı su değil başka maliyetlerden oluşuyor. Yani tüketicilerimiz suya değil ambalaj materyalleri ve taşımaya para ödüyor”şeklinde konuştu.
Toplam hacim salgın öncesinde
SUDER bilgilerine nazaran 2018’de 12,1 milyar litre olan su pazarı 2019’da 11,6 milyar, 2020’de de 10,5 milyar litreye geriledi. Bunun 5,9 milyar litresi damacana, 4,6 milyar litresi de PET satış kanalından oluştu. Yani tonaj olarak damacana, toplam su pazarının yüzde 56’sını oluşturdu. 2021’de ise hacim 11,1 milyar litreye ulaşırken damacananın hissesi yüzde 55’e geriledi.
Pazarın 2022 sonuçları ile ilgili varsayımlarını aktaran SUDER Lideri Karamehmetoğlu, 6,4 milyar litresi damacana ve 5,3 milyar litresi de PET satışı olmak üzere toplam hacmin 11,7 milyar litreye, cironun da yaklaşık 12,7 milyar TL’ye çıkmasını beklediklerini kaydetti.
Nüfusun artmasına karşın su pazarı hacminin salgın öncesi devrin gerisinde kalması, şebeke suyuna yönelime işaret ediyor. Dünyada güç ve hammadde fiyatlarının yükselmesinin yanında döviz kurlarının da yüksek seyretmesi nedeniyle Türkiye’de güç fiyatlarının çok kıymetli hale geldiğini aktaran Karamehmetoğlu, “İşçilik ve öbür maliyetler ile birlikte 2021’in ikinci yarısından itibaren ambalajlı su üretim maliyetlerinde yüzde 150’leri geçen oranlarda artışlar yaşandı. Ambalajlı su firmalarını etkileyen ana maliyet kalemleri güç, personellik, ambalaj, akaryakıt ve otoyol-köprü geçişi olarak sıralanıyor. Bu maliyetler ambalajlı su eserlerinin tüketici fiyatları üzerinden bakıldığında neredeyse yüzde 90-96’sını oluşturuyor. Yani tüketicilerimiz suya değil onu oluşturan ambalaj materyalleri ve taşımaya para ödüyor” dedi ve ekledi:
“Maliyet enflasyonu ile oluşan fiyat artışları, kimi tüketicileri farklı arayışlara yönlendirdi. Bu çerçevede dönüşümsüz ambalajlardan bir ölçü damacanaya, bir ölçü da şebeke sularına dönüş olduğunu söyleyebiliriz.”
‘Suya değil ambalaja ödüyoruz’
Sektördeki ağır rekabetin firmaların mecburî olmadıkça fiyat artırmasına müsaade etmediğini aktaran Karamehmetoğlu, şöyle devam etti:
“Aralık 2021 ile Aralık 2022 ortasında motorin yüzde 140, otoyol ve köprü geçiş fiyatları yüzde 56, taban fiyat yüzde 82, elektrik faturaları yüzde 277 ve endüstride kullanılan doğalgaz faturaları ise yüzde 322 arttı. Bu artışların yanı sıra çift taraflı nakliye süreci olduğu için de damacana fiyatlarına motorin artırımı ve köprü otoyol fiyatlarındaki artışlar ister istemez damacana fiyatlarına yansıdı.”
En fazla damacana suyun satıldığı platformlardan biri olan Getir’de yer alan bilgilere nazaran geçen yıl bu vakitlerde 18 TL düzeyinde olan 19 litrelik damacana su fiyatları her ay nizamlı bir biçimde artış gösterdi. Evvelki gün damacana fiyatı yüzde 160 artışla 46,9 TL düzeyine yükseldi.
Peki su fiyatlarında artış devam edecek mi? Tıpkı vakitte Pınar Su’nun Genel Müdürlük koltuğunda oturan Hüseyin Karamehmetoğlu, “Son iki yıldır karşı karşıya olduğumuz tedarik düşüncelerine yönelik bir olumsuzluk yaşanmaz ise bu yıl daha stabil bir seyir olmasını bekliyoruz. Lakin son yıllarda yaşanan beklenmedik gelişmeler sanayicilere hiçbir hususta yanlışsız kestirim yaptırmıyor” sözlerini kullandı.