Fatin Rüştü Zorlu kimdir

Demokrat Parti döneminin Dış İşleri Bakanı olan ve darbe sonucu idam edilen, Fatin Rüştü Zorlu’nun hayat hikayesidir.

27 Mayıs 1960 Darbesi sonucunda Başbakan Adnan Menderes, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ile idam edilen bir diğer isim ise Dış İşleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu idi.

27 Mayıs 1960 Darbesi, Türkiye Cumhuriyeti’nde gerçekleşen ve ilk emir-komuta zinciri içinde yapılan askeri darbeydi. Daha sonra her on senede yapılan darbeler Türkiye’yi daha da geriye götürdü. Darbe sonucunda asılan Fatin Rüştü Zorlu’ya dair…

Zorlu, II. Abdülhamid döneminde mirliva (tuğgeneral) olarak orduda görev yapan İbrahim Rüştü Paşa’nın oğludur. Rüştü Paşa, 1906 yılında meydana gelen Akabe krizinde Osmanlı Devleti adına önemli bir rol üstlenmiş ve “Akabe Kahramanı” olarak tarihe geçmişti.

Fatin Rüştü, baba tarafından Artvin’in Yusufeli ilçesine bağlı Esenkaya (Zor) köyündendir. Bu nedenle 1934 yılında Soyadı Kanunu çıkınca, ailesi Zor köyüne istinaden “Zorlu” soyadını almıştır. Anne tarafından ise Kafkasyalıdır.

1910’da İstanbul’da doğan Fatin Rüştü Zorlu, Galatasaray Lisesi, Paris Siyasi İlimler Mektebi ve Cenevre Hukuk Fakültesi mezunu. 1932 de Siyaset Dairesi II. Şubesinde Aday Meslek Memuru olarak göreve başlamış, 1933 de asaleti tasdik olunmuş ve 1934 de askerlik hizmeti nedeniyle ayrıldı.

Çeşitli görevlerde bulundu

1935 de Siyaset Dairesi Genel Müdürlüğünde, 1936 da Hukuk Müşavirliğinde Müşavir Muavini, 1937 de Ticaret ve İktisat Dairesinde II. Şube Şefi, 1938 de Siyaset Dairesinde I. Şube Şefi, ve aynı sene Bern Büyükelçiliğinde (Birleşmiş Milletler İşlerine bakmak üzere) Başkatip, 1939 da Paris Büyükelçiliğinde Başkatip, 1941 de Siyaset Planlama Dairesinde Müdür, 1942 de Kuybişef (Moskova) Büyükelçiliğinde Başkatip, Ortaelçilik Müsteşarı, 1943 de Beyrut Başkonsolosluğunda Başkonsolos, 1946 da Ticaret ve İktisat Dairesinde Umum Müdür, 1949 da Ticaret ve İktisat Dairesinde Daire Reisi, 1950 de Umumi Katiplik İktisadi İşler Muavini görevlerini yürüttü.

Dış İşleri Bakanlığı görevi

Zorlu, 1951 de Devlet Bakanlığında Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatında Genel Sekreter, 1952 de Kuzey Atlantik Paktı Paris Türkiye Daimi Temsilciliğinde Büyükelçi Daimi Temsilci olarak atanmıştır. 13/05/1954 de Çanakkale Milletvekili seçilmiş, 25/11/1957 – 27/05/1960 tarihleri arası Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

1954 seçimleriyle bir taraftan ülkenin yönetiminde söz sahibi olduğu bir konuma gelmeyi başarırken, diğer taraftan adım adım onu acı bir sona doğru sürükleyen olayların içinde yer almıştı.

Çanakkale vekilliği

Demokrat Parti’nin ilk iktidar döneminde (1950-54) Fatin Rüştü Zorlu, Türkiye’nin NATO daimi temsilciliği ile birlikte Avrupa İktisadi İşbirliği Teşkilatı ilişkilerini birlikte yürütüyordu.

Başbakan Adnan Menderes, çalışmalarını takip ettiği ve beğendiği Fatin Rüştü’yü, siyaseten yola devam edeceği bir çalışma arkadaşı olarak yanında ister. Bu talebe daha fazla kayıtsız kalamayan Zorlu, yakınlarının muhalefetine rağmen 1954 seçimlerinde Çanakkale’den milletvekili seçildi.

Milletvekili seçildikten hemen sonra önemli bir göreve başbakan yardımcılığına getirilen Zorlu’nun görev alanı milli savunma, iktisadi işler ve dış politikadır. Bunların yanında eski görevlerini de sürdürdü.

Bakanlık süreci…

27 Ekim 1957 seçimlerinde Demokrat Parti, ciddi oy kaybına uğrasa da yine iktidarda kalmayı başarmıştır. Adnan Menderes’in 25 Kasım’a kadar kurulamayan yeni kabinesinde en etkin görevlerden birisi gittikçe Demokrat Partili arkadaşlarının hedefindeki isim haline gelen Fatin Rüştü Zorlu’ya verildi.

Bu zorlu süreçte Zorlu, 25 Kasım 1957 tarihinde Dışişleri Bakanlığı görevine getirilmişti. O, Menderes’e en yakın kişilerden birisi olmaya devam etti. Hükümetin politikalarını her ortamda savundu.

Muhalefet sözcüleriyle; özellikle de İsmet İnönü ile sert tartışmalara girdi. Dışişleri Bakanı Zorlu, bu alanda 1932 yılından itibaren tecrübe elde etmişti. 1958 yılından sonra neredeyse tüm mesaisini Kıbrıs meselesi için harcadı. Bu konunun, Türkiye’nin milli meselesi olmasında şüphesiz Zorlu’nun payı büyüktü.

Vatan gazetesi 4 Kasım 1957 nüshası…