T24 Haber Merkezi
Uluslararası Af Örgütü, 10 Ekim Vefat Cezasıyla Çaba Günü’nde yayımladığı açıklamada, Sahra Altı Afrika’da mevt cezasını kaldırma eşiğindeki üç ülkenin derhal harekete geçerek bu cezayı kesin olarak kaldırması ve dünya genelindeki öteki ülkelerin onların müsaadeden gitmelerine yer hazırlaması gerektiğini belirtti. Örgütün hukuk danışmanı Oluwatosin Popoola, mevt cezasının ülke güvenliğini sağlayacağının düşünülmesinin bir yanılgı olduğunu tabir ederek, “Bu cezayı kullanmakta ısrar eden bir avuç ülke vakte ayak uydurmalı ve mevt cezasını kesin olarak kaldırmalıdır.” dedi.
Kenya ve Zimbabve tüm kabahatlerde vefat cezasının kaldırılması için hazırlanan yasa tasarılarını görüşürken, 2017’den beri bu zalimane cezaya karşı nizamlı olarak ilerleme kaydeden Gambiya, başka gelişmelerin yanı sıra vefat cezasını da bilfiil kaldıracak bir anayasa değişikliği süreci başlattı. Bugüne kadar Sahra Altı Afrika’da 24 ülke mevt cezasını tüm kabahatler için, öteki iki ülke ise sırf ismi hatalar için kaldırdı.
Uluslararası Af Örgütü’nün mevt cezasına ait hukuk danışmanı Oluwatosin Popoola, mevzu hakkındaki açıklamasında, “Sahra Altı Afrika bölgesi 2023’te hem kayıtlı infazlarda hem de kayıtlı vefat cezalarında kıymetli bir artış yaşadı lakin Gambiya, Kenya ve Zimbabve’nin bölgedeki bu eğilimi aksine çevirme fırsatı var” dedi. Popoola, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dünya bu zalimane cezadan kararlılıkla uzaklaşmayı sürdürürken, mevt cezası vermeye devam eden ülkeler tek başlarına bir azınlıktır. Tüm kabahatlerde vefat cezasını kaldıran ülkelerin sayısı arttıkça, kalanlar daha da yalnızlaşacak ve mevt cezasına dair konumları daha da zayıflayacaktır. Dünyadaki ülkelerin birden fazla vefat cezasını tüm cürümler için kaldırdı. Tüm ülkelerin bu zalimane, insanlık dışı ve alçaltıcı cezadan kesin olarak uzaklaşmasının vakti geldi.”
Gambiya, Kenya ve Zimbabve’de 10 yılı aşkın müddettir infaz cezası gerçekleşmedi
Gambiya, Kenya ve Zimbabve on yıldan uzun bir müddettir infaz gerçekleştirmedi ve birebir periyotta her biri, çok sayıda mevt cezasını hafifletme kararı aldı.
Kenya’da bilinen son infaz 1987’de uygulandı. İnfazlarla ilgili resmi bir erteleme olmasa da Kenya, infaz gerçekleştirmemek konusunda yerleşik bir uygulamaya sahip. Kenya mahkemeleri vefat cezası vermeye devam ederken, ülke vefat cezasına karşı güzel istikamette ilerleme kaydetmeyi sürdürüyor. 2023’te mevt cezalarına ait 606 hafifletme kararı verildi ve vefat cezasının kaldırılmasını öngören dört yasa tasarısı parlamentoda görüşülmeyi bekliyor.
Zimbabve’de mahkemeler mevt cezaları vermeye devam etse de bilinen son infaz 2005’te gerçekleştirildi. Ancak Devlet Başkanı Emmerson Mnangagwa, Kasım 2017’de vazifeye geldiğinden bu yana mevt cezasına karşı olduğunu açıkça ortaya koydu.
Oluwatosin Popoola, “Zimbabve Devlet Başkanı’nın kendisi, gençliğinde Zimbabve’nin bağımsızlık gayretine katıldığı için ‘terör’ cürmünden vefata mahkûm edildi. O devir 21 yaşından küçük olduğu için infazdan kıl hissesi kurtuldu ve onun yerine 10 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Vefat cezasıyla karşı karşıya olmanın nasıl bir şey olduğunu bilen Devlet Başkanı’nın elinde artık hiç kimsenin bunu yaşamamasını sağlama fırsatı var” biçiminde konuştu.
Aralık 2023’te, Mevt Cezasının Kaldırılmasına Ait Yasa Tasarısı Zimbabve’nin resmî gazetesinde yayımlandı, Şubat 2024’te bakanlar kurulu tasarıyı desteklediğini açıkladı. Tasarı şu an parlamentoda görüşülmeyi bekliyor.
Gambiya’da son infaz, dokuz askerin kurşuna dizilerek infaz edildiği 2012 yılında gerçekleştirildi. Ancak Gambiya Devlet Başkanı Adama Barrow’un göreve geldiği Ocak 2017’den beri, Gambiya vefat cezasına karşı değerli adımlar atıyor. Bu kapsamda mevt cezasının kaldırılmasını amaçlayan milletlerarası bir kontrata taraf olan Gambiya, resmi infazları resmen erteliyor ve mevt cezalarını nizamlı olarak hafifletiyor.
Bugüne kadar dünya genelinde 113 ülke mevt cezasını tüm hatalar için kaldırdı.
2023’te Memleketler arası Af Örgütü, 1.153 infaz kaydetti. Bu sayı, 2022’de bilinen 883 infaza nazaran yüzde 31’lik (270) bir artış manasına geliyor. Bu eğilim, İran ve Suudi Arabistan’da korku uyandıran bir artışın yaşanması, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde infazlara devam etme kararı alınması ve Tayvan Yüksek Mahkemesi’nin mevt cezasını kaldırmamasıyla bu yıl da devam etti. Bugüne kadar, dünya genelinde 113 ülke vefat cezasını tüm kabahatler için kaldırdı.
“Ölüm cezasının güvenliği sağlayacağının düşünülmesi bir yanılgıdır”
Uluslararası Af Örgütü’nün mevt cezasına ait hukuk danışmanı Popoola, kelamlarını şöyle sonlandırdı:
“Yasalarında hâlâ vefat cezasına yer veren ülkeler ekseriyetle bu cezanın halklarını ve topluluklarını daha inançlı kılacağına inandıkları için mevt cezasına başvuruyor. Halbuki bu bir yanılgıdır. Vefat cezasının bilinen bir caydırıcı tesiri yoktur ve İnsan Hakları Kozmik Beyannamesi’nde teminat altına alınan hayat hakkını ihlal eder. Bu cezayı kullanmakta ısrar eden bir avuç ülke vakte ayak uydurmalı ve mevt cezasını kesin olarak kaldırmalıdır.”
|
“Yunanistan’da Müslüman, Türkiye’de gavur tohumu”; Kayıp bir neslin öyküsü ‘Mübadele’
|
